| resim |
| Genom Bir Türün Yirmi Üç Bölümlük Otobiyografisi -Matt Ridley |
Yazar : Matt Ridley
Tür :
Yayınevi: BOĞAZİÇİ ÜNİVERSİTESİ YAYINEVİ
Sayfa : 386
Ek özellik:
Açıklama :
Francis Crick, 28 Şubat 1953'te DNA'nın yapısını çözdüğünde şöyle demişti: "Hayatın sırrını keşfettik." Ancak bu sırrın ne olduğunu anlamamız uzun bir süre daha alacak, yüzyılımızın en önemli bilim dallarından birisi genetik olacaktı.
İnsan genomu, 23 çift kromozomdan oluşan bir pakettir. Matt Ridley bu paketi açıyor ve ortaya dökülen ama genetik dilinde yazılmış pek çok sırrı bizim anlayacağımız bir dile tercüme ediyor. İnsan genomunda "genetikçe" yazılmış bu "yazılar" aslında türümüzün biyolojik tarihinin kaydını, başka bir deyişle otobiyografisini oluşturuyor. Kökenlerimiz, evrimimiz, doğamız ve zihnimiz hakkında çarpıcı bilgiler veren yazar Matt Ridley, yepyeni soruların ve yepyeni cevapların eşiğinde bir kuşak oluşumuza dikkat çekiyor.
Genetik mirasımız kaderimiz mi? Yoksa genetik determinizm bir mitten mi ibaret? Bir katilin işlediği cinayetin sorumluluğu ailesindeki genlere yüklenebilir mi? Yoksa işimize gelmediğinde özgür irade sahibi olmaktan vazgeçmeye hemen hazır bir tür müyüz? Gen tedavisinden mucizeler beklememiz ne kadar gerçekçi?
Genom'da merak ettiğiniz bu ve benzeri pek çok soruya yanıt bulacaksınız.
Genom'u okudukça şempanzelerle genetik benzerliğimizin %98 olması en azından bazılarımızın onuruna daha az dokunacak gibi görünüyor. (Arka Kapak)
Kişiler:
Erasmus Darwin: organik hayatın nedeni, aynı tür canlı "iplik". Meşhur Darwin'in büyük babası
Charles Darwin: Türlerin kökeni, evrim
Francis Crick, James Watson, Maurice Wilkins
- 1953 Francis Crick ile James Watson, DNA molekülünün yapısını keşfetti.
- 1962 The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1962
Francis Harry Compton Crick, James Dewey Watson and Maurice Hugh Frederick Wilkins
"for their discoveries concerning the molecular structure of nucleic acids and its significance for information transfer in living material"
Aldığım notlar:
Kromozom 1:
- Önce DNA mı, yoksa RNA mı vardı. DNA mı RNA ları yapıyor, yoksa RNA'lar mı DNA yı yapıyor?
- Protein bir genin başka bir gen yapma yoludur ve gen, bir proteinin başka bir protein yapma yoludur.
- 5S RNA, 120 harften oluşur.
- LUCA: Last Universal Common Ancestor, evrensel ortak ata
- Kuyruksuz maymunlarda( şempanze, goril) 24 kromozom var. Bizde 2 kromozom birleşmiş ve 23 kromozoma düşmüş-https://eksisozluk.com/insanin-ikinci-kromozomunun-hikayesi--2716715
- 1921, Teophilus Painter, insanda 24 kromozom saymış, 1955'e kadar da böyle kabul edilmiş.
- 1955 te Tjio ve Levan 23 çift kromozom gördüklerini açıklıyorlar ve 24 çift kromozom denilen resimler de aslında 23 olduğunu gösteriyorlar.
- Gut Hastalığı, alkaptonüri proteini, siyah idrar, Archibald Garrod
- Mendel, Kalıtım sıvıların-kanın karışması gibi birşey değil. Sert, bölünmeyen, küçük mermer parçalarınıngeçici olarak birleşmeleri gibi birşey. Sıvı olsa nadir olanın nesilden nesile oranı azalırdı ama bir genetik özellik bir nesilde kayboldu görünürken, diğer bir nesilde yeniden çıkabiliyor sy 46-47.
- Arıda cinsiyet belirleme: haploid-diploid sy 48
- DNA'nın ilk kez saflaştırılması: 1869, Friedrich Miescher
- DNA'nın keşfi: Watson-Crick, 28 Şubat 1953, Eagle barı, "Hayatın sırrını keşfettik-discovered the secret of life"
Kromozom 4:
- wolf-hirschhorn sendromu, Wolf-Hirschhorn kromozom bölgesinde” (WHCR) (kromozom 4p16) homozigor delesyon
- CAGCAGCAG......, Huntington Hastalığı, HTT geni, CAG tekrar sayısı hastalığı belirliyor.
- Tanımlanan ilk dominant/baskın kalıtımlı hastalık
- Nancy Wexler, annesi huntington hastası, hastalığın genini bulmak için uğraşıyor. Hastalık için test geliştiriliyor. Test ile tekrar sayısı ve yaklaşık ölüm yaşı anlaşılabiliyor. Ama Nancy asla test yaptırmıyor. "Ne zaman öleceğini bilmek ister miydin, özellikle sonucu değiştirmek için hiçbir gücün olmadığında?
- Tebai şehrinin kör kahini(tiresias) :"Bilgi bir şey kazandırmadığında, bilge olmak üzücüdür".
- Yaşla birlikte etkisi artıyor, çünkü hücrede biriken glutamin (CAG) blokları hücre içinde birikiyor.
- CxG tekrarları farklı farklı hastalıklara sebep olur. Parçlanmaz protein öbekleri oluşturarak hücreyi ölüme götürür.Poliglutamin hastalıkları: CcG, CgG tekrarı Kırılgan X sendromu, CtG tekraraları miyotonik distrofi.
- Tekrar bölgleri DNA hairpin oluşturur. Kopyalama sırasında tekrar bölgelerinin sayısı artar.
Kromozom 5:
- ADRD2 Geni
- Atopi, Allerji, İmmunglobin E (IGE) testi, yüksek IGE allerjik reaksiyon belirtisi
- Mast Hücreleri:
- Astım, Amerikada izosiyanik tankeri kazasında bulunan polisler hayatlarının geri kalanını akut astım ile geçirmiş.
- TH1,TH2 hücreleri bağışıklık sistemi bileşenleri. Bağışıklık sistemimiz küçük yaştan itibaren toprakta bulunan mikro bakteriler tarafından eğitilecek şekilde düzenlenmiştir. Bu eğitim gerçekleşmediğinde sonuç allerjiye yatkın dengesiz bir sistem sy 78.
- IGF2R geni
- Zeka (IQ) testi, ırk ayrımı, öjenizim
- H.H Goddard, Amerikaylı göçmelere zeka testi uyguluyor.
- kişiliği şekillendiren genler mi yetiştirme ve eğitim mi? ABD, Bath ve Amy ikiz kardeş. Evlatlık veriliyor. 2 zıt çevre, 20 yıl sonra aynı oldukları görülüyor. İçgüdülerin gücü.
- Ana rahminde geçen zamanın zekaya etkisi doğum sonrası yapılan herşeyden 3 kat daha fazla.
Yorum :
Bir ara okudum, baya bir kısım. Sonra bırakmak durumunda kaldım. Sıkıcı olduğundan değilde ben vakit bulamadım, kütüphaneyede geri vermem gerekiyordu ondan :) Şimdi yeniden başladım. Bu sefer notlar alarak okuyorum, sizlerle paylaşmak için :)
nihayet bitirdim, kasım 2013. Kuzudan vakit kalmıyor malesef okumaya.
Kimler okumalı, genomu, DNAyı merak edenler. Moleküler biyologlar, tıpçılar, biyolojiciler ve biyoenformatikçiler... bazı zamanlar zorlayabilir ama genetik adına baya birşey anlatıyor.
Özellikle bilim adına yapılan bir çok insafsızca deneyden bahsettiği yerler bana ABD nin biliminin insanlık dışı olduğunu birkez daha gösterdi. Mesala ikizler üzerine yapılan çalışmlar, her çocuğu başka yerlere evlatlık vermeler. Yada cinsiyeti değiştirilen bir erkek ama sonunda yine kendi cinsiyetinde davranması vs vs...
son söz okumaktan zevk aldığım bir kitaptı.
