Kitap Dünyam 'da Ara

22 Ağustos 2014 Cuma

Bilimin Arka Yüzü - Adrian Berry

Bilimin Arka Yüzü -Adrian Berry
Eser Adı: Bilimin Arka Yüzü
Yazar : Adrian Berry
Tür :
Yayınevi: TÜBİTAK YAYINLARI
Sayfa :
Ek özellik:

Açıklama : Bu kitap, dünyayı değiştiren buluş ve keşiflerle onları yapan insanların kimilerine ışık tutmaya çalışıyor. Bu, oldukça kişisel bir derleme; bilim tarihindeki önemli olayların 'eksiksiz' bir dökümü olması hiç düşünülmedi. Öyle olsaydı, o kadar oylumlu olurdu ki onu yerinden kaldırmak için Arkhimedes'in makalarından birine gereksinim duyulurdu. Niçin şunu değil de bunu seçtim? Çoğu durumda bunun yanıtı, hiçbir ilginç görgü tanığı ya da daha sonraki bir tarihsel anlatı bulamamış olmam. Örneğin kitapta, 1903'te ilk insanlı uçuşu yapan Wright kardeşler hakkında hiçbir şey yok. Neden? Çünkü yerel gazetenin -bilimi akılalmaz bulan kişilerden biri olan-editörü, bu 'gülünç hikaye'yi haber yapması için bir muhabir göndermeyecekti".

 Yorum : Çok güzel, okumaya değer. Her bölümde aa böylemiyniş dediğim çok şey oldu.

  • Gökbilimci Ptolemaios(Batlamyus) efsanesi: batı yönünde çok uzaklara yelken açan gemilerin dünyanın kenarından aşağı düşeceği, güney yönünde iyice uzaklara seyir etmeyi göze alanların ise güneşin dik ışınlarıyla kızaracağı.
  • Avrupanın 15. yuzyılda başlayan dünyayı sömürgeleştirme süreci, portekizli prens gemici Henrique ile başlar. Kendisi kısa bir askeri sefer dışında gemiye hiç ayak basmamış olmasına rağmen sayısız deniz seferi tertip ederek Batlamyus efsanesini yıkar. Bu süreçte Barine tipi gemilerin aksine rüzgara karşı yol alabilen Karavela türü gemiler geliştirilir. Kolomb gibi kaşiflerin kullandıkları gemilerdir.
  • Portalano: kıyılar ve limanları gösteren ayrıntılı deniz haritası. En eski deniz haritası 1275 ylında tarihlenen Carta Pisana portalanosudur.
  • Denizci usturlapları: Henrique'nin kaptanları ve gemicilerinin , Güneşin yada yıldızların yükseklikleri aracılığı ile bulundukları yerleri hesapladıkları bir alet. Matematik bilimleriyle ilgili başka bir çok şey gibi usturlap da Araplar tarafından bulunmuş olabilir.
  • Portekizli Macellan İsponyollar adına çalışıyor. 1494 yılında Papa IV. Aleksandır tarafından Cabo Verde Adaları’nı başlangıç noktası alarak, bu noktanın 370 fersah (1550 km) batısında Kuzey-Güney meridyeni çizildi. Dünya'nın Avrupa dışında kalan bölümleri iki ülke (İspanya ve Portekiz) arasında fethedilmek ve sömürgeleştirilmek üzere pay ediliyordu. Çizgi, Avrupa’nın haricindeki dünyayı Portekiz ve İspanya’ya ait iki parçaya ayıran sınır olarak kabul edildi. Bu anlaşma gereği eğer Macellan Hindistan'a varırsa toprakları ancak İspanya tacı adına zaptedebilileceğini anlatarak, İspanya kralından destek alarak keşiflere çıkıyor.
  • Kahvenin bulunuşu: http://handeelibir.blogcu.com/sabah-kahvesi/585667 buradakinin biraz daha ayrıntıları verilmiş hikaye hali
  • İlkel telgrafın bulunuşu ve aşama aşama gelişmesi. Telgraf elektirk akımını kullanan ilk haberleşme cihazı.
  • 2.dünya savaşı sırasında atom bombası çalışmalarına başlanması için,  kendisi Almanya'dan kaçmış bir yahudi olan Einstein'in ABD başkanı Franklin Roosevelt'e mektup yollaması. Nazi zulmunden kaçan alman-yahudi bilim adamları atom bombasını ilk önce Hitlerin bilim adamlarının bulmasından korkuyorlar ve ABD nin ilk önce bulmasını istiyorlar. Tabi bulunması için çalışmaların yapılması gerekiyor ve bunun içinde ABD başkanının ikna edilmesi gerekiyor. İkna işini ancak Einstein'nın yapacağına inanan 2 bilim adamı ise Einstein'nı ikna etmeye çalışıyor. Bu arada Einstein ABD de Dr. Moore ismini kullanıyormuş.
  • Eninstein mezun olduğunda üniversitede kendine bir kadro bulamıyor ve ilk bilimsel çalışmalarını bir patent ofisinde memur olarak çalışırken yayınlıyor.

Sözler:

Bacon (ithaftan sonraki sayfa); Kentleri kuranların, yasa yapanların, ulusal kahramanların, zorbaların kökünü kazıyanların ve bütün bunlara benzeyen insanların bıraktıkları olumlu izler çok kısa sürer; buna karşılık Mucitlerin eserleri daha şatafatsız, daha gösterişsizdir, ama izleri her yerde hissedilir ve sonsuza dek sürer.

Kristof Kolomb (sy:2); Altını olan, her istediğini satın almasını sağlayan bir hazineye sahip olur; onunla dünyaya isteklerini kabu ettirir, hatta ruhunun cennete girmesini bile sağlar". (Hindistan'dan   ispanya kraliçesi Castilla İsabel'e gemiler dolusu altın ve köle gönderen Kolomb yoksuluk içinde ölür.)

5 Nisan 2014 Cumartesi

Genç Bilim Adamına Öğütler - P. B. Medawar

Genç Bilim Adamına Öğütler -P. B. Medawar

Eser Adı: Genç Bilim Adamına Öğütler
Yazar : P. B. Medawar
Tür : Deneme, Populer Bilim
Yayınevi: Tubitak
Sayfa : 126
 Ek özellik:

Açıklama : Organ nakli konusundaki çalışmalarıyla 1960 Nobel Ödülünü kazanmış olan P. B. Medawar bu kitabıyla, uzun yıllarını verdiği bilimsel çalışmaların oluşturduğu kapsamlı birikimini, bilim dünyasına girmeyi düşünen ve girmiş olan her yaştan insanın hizmetine sunmaktadır. Kitap bir yönüyle bilimci olmak için gereken nitelikler, sağlanması gereken koşullar, bilimde kullanılan araştırma yöntemleri gibi konularda gündeme gelen pratik sorunları ele almakta; diğer yönüyle de bilim ve araştırma dünyasını, çıraklıktan Nobel Ödülü sonrasına taşıyan bu evrede akla gelebilecek tüm boyutlarıyla gözler önüne sermektedir.

Yorum : 
İçerik başlık kadar kapsayıcı değil malesef :(
Bir kere sözelcilere hiç hitab etmiyor. Daha çok deney bazlı, laboratuvar odaklı araştırmacılar için uygun. 

Bana çok farklı bir katkısı olduğunu söyleyemem. Ve işin kötü tarafı kitabı düşününce aklıma aşağıdakinden daha fazla bir şey gelmiyor :(


 Deney tarzları 4 çeşit:

  1. Bacon tarzı deney: Doğadan ardı ardına olan işlemler var ama bende farklı bir sırayla yada farklı bir işlem yapsam nolur düşüncesi ile deney düzeneği hazırlamak ve sonucu gözlemlemek. Mesala mayalanmış içki damıtıldığında ne olduğunu biliniyor ancak damıtık içki tekrar damıtılırsa ne olur? (bknz sayfa 84)
  2. Aristoteles tarzı deney: Bir önyargının doğruluğunu göstermek için deney düzenlemek. Mesala köpeğe yemek vermeden önce zil çalın, kısa süre sonra sadece zil sei köpeğin ağzının suyunu akıtıyor. (bknz sayfa 85)
  3. Galileo tarzı deney: hipotezlerimizi veya onların sonuçlarını sınadığımız bir dayanıklılık testi. Mesala Galileo'nun yerçekim ivmesi için yaptığı deney.  Bu tarz deney eleştireldir. Deneyle bir şeyi isapat emetk içi değil (çünkü bu umutsuz bir çabadır), geçersiz bir hipotezi çürütmek için düzenlenir.  Hatırlarsınız ho red edilmesi gereken bir hipotezdir, deney sonuçlarımız onu red edemiyorsa hipotez doğrudur. Yani red edemediğin müddetçe doğru budur :D Çağımız bilimcilerin kullandığı deney tazrı Galileo tarzı imiş. (bknz: sayfa 85)  Galileo tarzı ilgimi çekiyor diyenler burayı ziyaret edebilir: http://www.fizikist.com/icerik-galile-ve-hareket-144.html. Daha fazla bilgi diyenler buyrun: https://www.academia.edu/1017917/Galileo_ve_Modern_Mekanigin_Dogusu 
  4. Kant tarzı deney: Düşünsel deneylerdir. Ekonomi ve toplumsal istatistik tasarımları Kant tarzına örnektir. "Bakalım farklı bir bakış açısı ile ne tür sonuçlar elde edebilirz...?" (bknz sayfa 88)
Ha birde bazı kavramlar var :
Melioriz: Dünyanın doğa olarak daha iyiye gittiği, özelliklede insan çabasının bunu gerçekleştirebileceği yolundaki inanç
Messiah: Bir halkın, bir ülkenin beklenen kurtarıcısı.
Messianizm: Kurtarıcılık.
Theodicty: İyiliğin var olması için kötülüğün gerekli olduğunu savunan felsefe.
Arcadia: Eski yunanda saf ve mutlu insanların oturduğu rivayet edilen dağlık bir ülke.
Millenerian: Kıyametten önce bin yıllık bir huzur ve barış yaşanacağı inanç.
Hyper borean: Kuzey dağları ötesindeki sonsuz bolluk ve ışık ülkesinde yaşayan insanlar.

not bu kavramları yazmaya üşenmiştim ama sağolsun aşağıdaki adreste kitap özetlenmiş :)

Gençlerle Başbaşa - Ali Fuat Başgil

Gençlerle Başbaşa-Ali Fuad Başgil
Eser Adı: Gençlerle Başbaşa
Yazar : Ali Fuad Başgil
Tür : Deneme
Yayınevi:
Sayfa : 80
Ek özellik:

Açıklama : Ali Fuad Başgil´in bu eseri, yayınlandığı günden bu yana defalarca basılmış ve her nesile ayrı ayrı seslenmiştir. Büyük-küçük her insana verdiği ve vermeye devam edeceği şeyler şimdi olduğu gibi, nesiller boyu da devam edecektir. Kendisinin de belirttiği gibi "Bu kitap, sadece fikri çalışma atölyesinin genç ve tecrübesiz çırakları için faydalı olabilecek bir rehberdir." Gerçi her ne kadar kendisi böyle söylese de, bu kitap genç ve tecrübesiz çıraklara da rehber olmakla beraber, yaşlı ve tecrübeli ustaların da rehberi olabilecek kıvamdadır. Özellikle, seçilen konuların ve yazarının dostane üslubuyla bu nadide eser, nesillere daima ilham olabilecek yapıdadır. Yine yazarın deyimiyle: "Geleceğin ümidi olan gençleri, bunalımdan, iradesiz ve cesaretsiz yaşamaktan kurtaracak olan bu kitap; başarılı olmanın sırlarını göstermektedir." Bu doğrultuda güzel de bir rehber olacaktır.

Yorum : Mutalaka okunmalı. Özellikle liseden çıkıp üniversiteye başlayan gençliğin okuması gerekli. Böylece üniversite yıllarında ne yapmalı ne yapmamalıyı planlayacak ve hayatının en verimli dönemini rastgele geçirmeyecektir. Yoğun bir dönemde olduğumdan diğer yorumları daha sonra ekleyeceğim.

4 Ocak 2014 Cumartesi

Yaşamın Sırrı DNA - Bahri Karaçay

Yaşamın Sırrı DNA -Bahri Karaçay
Eser Adı: Yaşamın Sırrı DNA
Yazar : Bahri Karaçay
Tür : Populer Bilim
Yayınevi: Tubitak Populer Bilim Kitapları
Sayfa : 360
Ek özellik: Bahrikaracay.com

Açıklama : 
1953 yılında DNAnın keşfedilmesi insanlık tarihinde yepyeni bir sayfa açtı. Aradan geçen sürede genetik bilginin ve biyolojik sistemlerin nasıl çalıştığını öğrenmekle kalmadık, izleyici koltuğundan kalkıp canlıların yaşam kodunu değiştirerek yaşam süreçlerine yön verebilir hale geldik. Gen tedavisi ile hastalığa sebep olan genlerin yerine sağlıklı kopyalarını aktarıp tedavi sağladık. İnsan kök hücrelerini elde ettikten sonra, vücudumuzu oluşturan hücrelere ve dokulara dönüşüm programlarını öğrenerek insan ömrünü uzatma yönünde önemli çalışmalar yapmaya başladık. 2000de insanın yaşam sırrını içeren genetik kodunu okumayı başararak, her alanda etkilerini göreceğimiz yepyeni bir çağın kapılarını aralamış olduk. Artık her yeni doğan bireyin, altı milyar harfle yazılmış bir "kullanım kılavuzuyla" birlikte dünyaya geldiğini biliyoruz.(Arka kapaktan)

  Yorum : 
Okuyucu sıkmayan, rahat bir dille yazılmış. Çok fazla bilgi yüklemeden ama sığda bırakmadan anlatılmış.
Güncel bilim gayet anlaşılır açıklanmış. Mesala:
Dolly ve kopyalama konusu.
Türlerin kökeni Afrika kısmı gayet bilgilendirici.
Kök Hücre bölümü çok güzel
Gen tedavisi bölümü baya bilgilendirici

Baya hızlı ve kolay okudum.

 Sırf genel kültür olsun, neymiş şu DNA, genler, genetik derseniz okuyun bence.